Hongkong – Cách Mạng Dù Vàng đã chìm vào quên lãng?
Hai thủ lĩnh cách mạng Dù Vàng Hongkong - nguồn VOANguyễn Tiến Cường
Hơn 9 năm đã trôi qua kể từ khi những chiếc dù đầu tiên được dương lên trước tòa nhà Hội Đồng Lập Pháp Hongkong ở công viên Thiêm Mã vào tháng 09.2014. Với sự tham dự của hàng trăm sinh viên, người biểu tình dương những chiếc dù phản đối kế hoạch cải cách bầu cử đặc khu trưởng Hong Kong của Ủy ban Thường vụ Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc Trung Quốc.
Ngày 26.09.2014, cảnh sát dùng vũ lực đàn áp người biểu tình, buộc họ phải rời khỏi công viên Thiêm Mã. Cuộc đàn áp khiến số lượng người tham gia biểu tình chống lại quyết định bầu cử Đặc Khu Trưởng của Bắc Kinh vào 2 ngày sau 28.09.2014 lên đến hàng chục ngàn.
Cảnh sát Hongkong trước đây được đánh giá là ôn hòa, thân thiện, trong sạch, ít tham nhũng nhưng hoảng sợ, lúng túng trước số lượng người biểu tình quá đông, họ đã bắn lựu đạn cay vào người biểu tình, điều này khiến người dân Hongkong giận dữ, phản ứng mạnh mẽ, quyết liệt hơn.
Không ai có thể phủ nhận tinh thần đấu tranh cho tự do, dân chủ của người dân Hongkong rất mạnh mẽ, kiên cường, nhất là giới trẻ. Đó là nhờ người dân Hongkong đã sống dưới sự cai trị của thực dân Anh 156 năm, hấp thụ được tinh thần khai phóng, tự do, dân chủ của nước Anh.
Số lượng người biểu tình tăng lên hàng trăm ngàn vào những ngày hôm sau với sự tham dự của hầu hết các thành phần trong dân chúng, học sinh, sinh viên, giáo sư, công nhân, lãnh đạo tôn giáo, người buôn bán lẻ…
Là một cuộc biểu tình tự phát, người tham dự có tinh thần sáng tạo, biết đoàn kết nhưng không có kế hoạch, tổ chức, những người biểu tình thống nhất một tín hiệu dùng giải băng hoạc dù màu vàng để liên kết với nhau.
Cuộc cách mạng bộc phát tương tự như Mùa Xuân Ả Rập, kéo dài được 79 ngày thì tan rã, phần vì không có tổ chức, chỉ có những khuôn mặt tiêu biểu, tích cực, không có kinh nghiệm đấu tranh, trở thành lãnh đạo như Hoàng Chí Phong (Joshua Wong), phần vì Bắc Kinh cương quyết không chấp nhận bầu cử tự do cũng như thể chế dân chủ, độc lập với chính quyền Bắc Kinh. Tập Cận Bình sẵn sàng đàn áp thẳng tay như Đặng Tiểu Bình đã làm ở Thiên An Môn năm 1989.
Câu hỏi được đặt ra là tại sao Hongkong được Anh trao trả lại cho Trung Quốc từ năm 1997 nhưng mãi đến năm 2014 tức là 17 năm sau, chính quyền Bắc Kinh mới quyết định xiết chặt tự do, dân chủ ở hòn đảo này? Có nhiều lý do, quan trọng nhất là Hongkong đóng một vai trò then chốt trong việc phát triển kinh tế cho Trung Quốc.
Nếu năm 1997 kinh tế Hongkong tăng trưởng là 5,10% thì ngay năm sau đó, khi đã bàn giao cho Trung Quốc, kinh tế Hongkong suy thoái, tăng trưởng là -5,88%. Điều này gây kinh hoàng cho Trung Quốc (1) khiến lãnh đạo Trung Quốc vào thời điểm đó không dám thẳng tay áp dụng những chính sách đã thực hiện ở đại lục.
Hơn thế nữa, để tìm hiểu, học hỏi chính sách giao thương, buôn bán với các nước Âu Mỹ cũng như tìm cách ăn cắp khoa học, kỹ thuật..., Bắc kinh tạm thời giữ nguyên cách vận hành chế độ trước đây của Hongkong như lúc còn là thuộc địa Anh.
Đến khi phát triển được một số thành phố thành trung tâm thượng mại quốc tế như Thượng Hải, Thẩm Quyến..., đồng thời khi thấy đóng góp tổng sản lượng (GDP) của Hongkong cho cả nước đã liên tục sụt giảm – từ 18% năm 1997, xuống còn 3% năm 2014, lãnh đạo Bắc Kinh biết đã đến lúc phải đưa Hongkong vào khuôn khổ, họ quyết định ra tay.
Tình hình Hongkong sau hơn 9 năm phong trào Dù Vàng tan rã đã thay đổi rất nhiều. Những lời hứa, cam kết 1 quốc gia, 2 chế độ cho Hongkong bị chính quyền Bắc Kinh phớt lờ từng bước. Những người hoạt động dân chủ của Hongkong đều bị theo dõi, cô lập, bắt giữ, lên án như Jimmy Lai, 76 tuổi, có quốc tịch Anh – chủ một công ty truyền thông, xuất bản tờ Daily Apple - bị Bắc Kinh bắt giữ, ghép tội “cấu kết với ngoại bang” phá hoại đất nước theo đạo luật An Ninh Quốc Gia áp dụng cho Hongkong năm 2020.
Khi đưa đạo luật này áp dụng vào Hongkong, Bắc Kinh có mục đích chủ yếu nhắm vào những nhà hoạt động dân chủ, quét sạch mầm mống có thể gây nguy hại cho thể chế độc tài của Bắc Kinh. Đến nay đã có tổng cộng 285 người ở Hongkong bị bắt vì đạo luật này. Ngay cả những người hoạt động dân chủ như Tony Cheung chạy trốn Bắc Kinh qua Anh tị nạn cũng bị theo dõi, truy đuổi với những số tiền thưởng lớn cho ai chỉ điểm bắt giữ được họ.
Thủ Tướng Anh, David Cameron đã yêu cầu chính quyền Bắc Kinh trả tự do ngay tức khắc cho ông Jimmy Lai, đồng thồi xóa bỏ phiên tòa kêt tội ông. Tổ chức Quan Sát Nhân Quyền (Human Rights Watch) cũng lên tiếng, mô tả phiên tòa chỉ là một sự trả thù có hệ thống của chế độ CSTQ đối với một người lãnh đạo đại diện cho Dân Chủ và Truyền Thông Tự Do.
Thế giới gần như quên hẳn Cách Mạng Dù Vàng, chỉ còn nước Anh. Sở dĩ Anh còn quan tâm đến Hongkong là do những cam kết cho Hongkong được tự trị giữa Trung Quốc và Anh khi thuộc địa này được trao trả lại cho Trung Quốc. Việc Trung Quốc đơn phương hủy bỏ những cam kết với chính phủ Anh, bắt đầu chấm dứt việc tự trị của Hongkong năm 2014 cho thấy không một chế độ CS nào trên thế giới tôn trọng những gì họ ký kết.
Từ khi trở về với “đất mẹ” và đạo luật An Ninh Quốc Gia được áp dụng, nền dân chủ của Hongkong đã tụt xuống hạng 88/187 theo sự đánh giá của tổ chức Economist Intelligence Unit, dưới Liberia (86) Ukraine (87). Tuy nhiên không chỉ tự do bị giới hạn, tất cả những lãnh vực khác từ văn hóa đến nghệ thuật, truyền thông...ở Hongkong đều bị kiểm duyệt khá chặt chẽ, phải hoạt động theo sự chỉ đạo từ Bắc Kinh.
Đó là lý do khiến cho hoạt động văn hóa, nghệ thuật của Hongkong mai một dần, không còn đặc sắc, rực rỡ như trước, đặc biệt trong lãnh vực phim ảnh.
Ngoài ra còn môt lý do khác nữa khiến Tập Cận Bình không thấy hài lòng, thoải mái, cần phải xiết chặt tự do dân chủ ở Hongkong là thu nhập bình quân của dân Hongkong đến nay vẫn cao hơn gần 4 lần thu nhập của dân lục địa.
Chính sách xiết chặt dân chủ, tự do của Bắc Kinh khiến cho thành phần tinh hoa, những thinktank cũng như công chức chính quyền nhiều kinh nghiệm của Hongkong đã bỏ việc, tìm nhiều cách ra đi, xin tị nạn tại những quốc gia khác để phản đối sự bội ước, các chính sách áp đặt, hạn chế tự do của Bắc Kinh. Chính phủ Anh đã cam kết cho bất cứ ai ở Hongkong có thông hành (passport) của Anh được tị nạn tại Anh.
Cuộc Cách mạng Dù Vàng đã trôi qua gần 10 năm, mặc dù gần như bị thế giới quên lãng như Cuộc Cách Mạng Mùa Xuân Ả Rập năm 2011 nhưng cũng để lại những bài học quý giá cho các dân tộc còn đang bị các chế độ độc tài cai trị – Tuổi trẻ Hongkong có ý thức chính trị cao, có nhiệt huyết nhưng không có tổ chức. Muốn làm cách mạng phải có Tổ Chức, có học thuyết chính trị, phải có chuẩn bị. Không có tổ chức, cho dù cách mạng có thành công rồi cũng sẽ rơi vào hỗn loạn.
Hơn thế nữa, cũng đừng quên rằng sự thất bại của 2 cuộc cách mạng nói trên còn có một lý do khách quan. Họ đã không nhận được sự giúp đỡ của các nước Âu, Mỹ. Các nước Âu, Mỹ không giúp đỡ vì cảm thấy không có quyền lợi hoặc liên quan gì đến tình hình chính trị hay thể chế quyền lực ở đó.
Người dân Đài Loan chắc đã học được bài học Hongkong, do đó trong cuộc bầu cử Tổng Thống vừa qua họ đã có sự chọn lựa rõ ràng – không chấp nhận chế độ độc tài, toàn trị, kể cả khi được tự do về kinh doanh, thương mại.
Gửi ý kiến của bạn
%7Cutmcsr%3D(referral)%7Cutmcmd%3D(none)%3B%2B__utmv%3D425773505.-%3B)